پروتز های متحرک
پروتزهایی که برای دندان های از دست رفته استفاده میشوند به دو نوع ثابت و متحرک تقسیم میشود. پروتزهای ثابت توسط دندانپزشک بر روی دندانها فیکس میشود. در حالی که پروتزهای متحرک در دهان بیمار قرار میگیرد اما پس از مدتی میتوانند توسط بیمار از دهان خارج و مجدد در بر روی دندانهای گذاشته شوند. در واقع در پروتزهای متحرک هیچ قانونی برای چسباندن آنها به دندانها وجود ندارد و بیمار میتواند هر زمانی که بخواهد از آنها استفاده کند و یا آنها را کنار بگذارد.
- مزایای پروتزهای متحرک
پروتزهای متحرک این قابلیت را دارند که اختیار آنها در دست بیمار باشد. در این نوع پروتزها، به چسب و تراش دندانهای مجاور (در صورت استفاده از پروتزهای جزئی) نیاز نخواهد بود. ضمن اینکه این نوع پروتزها نیز به مانند دندانهای طبیعی عمل میکنند. به راحتی در دهان جا میگیرند و باعث زیبایی دهان و دندان میشوند. از سوی دیگر میتوان با آنها به خوبی از مواد غذایی مختلف استفاده و براحتی تکلم کرد.
- انواع پروتزهای متحرک
پروتزهای متحرک انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
1- پروتز متحرک اکریلی
پروتزهای متحرک آکریلی از جنس آکریلیک (پلاستیک) هستند و شباهت زیادی به دندانهای طبیعی دارند. این پروتزها دارای پایه ای شبیه لثه بوده که بر روی آنها، دندانهای سفید رنگ قرار میگیرند. پروتزهای آکریلی غیرانعطافند و در صورت برخورد شیء سخت با آنها و یا افتادن از فاصله زیاد، شکسته میشوند.
2- پروتز متحرک قابل ارتجاع Felexi
این نوع پروتزها نیز شباهت زیادی به دندانهای طبیعی دارند و نسبت به نوع قبلی دارای ویژگی ارتجاعی بود. یعنی با چاق یا لاغر شدن بیمار، همزمان اندازه این نوع پروتزها نیز تغییر میکند که مطابق با حرکت لثه و انقباض و انبساط آن، بزرگ و کوچک میشوند. این خاصیت موجب جابجایی بهتر پروتزها بر روی لثه ها میشود.
3- پروتز متحرک کرم کبالت
پروتزهایی که از جنس آلیاژ کرم کبالت ساخته میشوند، دارای ظاهری شبیه رنگ لثه ها و دندانهایی به مانند دندان های طبیعی هستند. قسمت داخلی این نوع پروتزها دارای گیره هایی فلزی بوده که به دندانهای کناری متصل میشوند. پروتزهای متحرک کرم کبالت خاصیت انعطاف پذیری ندارند. اما به نسبت پروتزهای آکریلی استحکام و مقاومت بیشتری دارند.
4- پروتز های نیمه متحرک (اوردنچر)
اوردنچر (over denture) نوعی پروتز دندانی نیمه متحرک است که بر روی دو پایه دندانی یا چند پایه ایمپلنت قرار می گیرد و نسبت به پروتزهای دیگر راحت تر است. این نوع پروتزها دارای قسمتی به نام اتچمنت هستند که به دندانها و یا ایمپلنتها متصل میشوند. این کار به ثابت نگهداشتن پروتزها در دهان کمک میکند. در عین حال پروتزهای نیمه متحرک نیز میتوانند از دهان بیرون آورده و تمیز شوند. از آنجا که قسمت اتچمنت پروتزهای نیمه متحرک هر چند وقت یکبار کهنه و غیرقابل استفاده میشود، بهتر است تعویض گردد.
- پروتزهای کامل و جزئی
معیار دیگر برای دسته بندی پروتزهای متحرک، تقسیم بندی آنها براساس ساختار و شکل ظاهری است که به دو دسته پروتزهای کامل و جزئی تقسیم شده و متناسب با شرایط بیمار استفاده میشوند.
1- پروتزهای جزئی: زمانی که بیمار چندین دندان خود را از دست داده و هنوز تعدادی از دندانهای او باقی مانده اند و از سوی دیگر تمایلی برای کشیدن آنها ندارد، میتواند از پروتزهای جزئی استفاده کند. این نوع پروتزها از حرکت دندانهای مجاور به سمت فضای باز و در نتیجه فاصله گرفتن دندانها از یکدیگر و بهم ریختگی آنها جلوگیری میکنند.
2- پروتزهای کامل: این نوع پروتزها زمانی استفاده میشوند که بیمار به طور کامل دندانهای خود را از دست داده و برای استفاده از دندانهای مصنوعی باید آنها را به طور کامل در دو فک بالا و پایین قرار دهد. این نوع پروتزها دارای دو قسمت هستند که عبارت است از:
1- قسمت پروتز آن همان لثه پروتزی می باشد که به رنگ صورتی شبیه لثه میباشد و از استحکام بالایی برخوردار است.
2- قسمت تاج یا دندانها که به رنگ سفید است.
- انواع پروتزهای کامل
پروتزهای کامل به دو نوع تقسیم میشوند که عبارتند از:
1- پروتزهای کامل لثه نرم
این نوع پروتزها دارای یک لایه با ضخامت ۱ تا ۲ میلیمتر است که در زیر لثه سخت پروتز استفاده می شود. ممکن است این نوع لثه برای مدت موقت قرار داده شود که در این صورت با بهبودی لثه و پذیرش پروتز، کنار گذاشته می شود و به جای آن از لثه سخت استفاده می کنند. لازم به ذکر است که استفاده از لثه نرم به مراقبت بیشتری نیاز دارد زیرا محل مناسبی برای رشد قارچها و باکتری ها هستند.
2- پروتزهای متحرک معمولی
این نوع پروتزها تنها در یک مرحله ساخته می شوند و برای آنها از لثه سخت استفاده می شود.